Người lãnh đạo cần kiên trì giữ vững quan điểm của mình, ví dụ như đi Tây Thiên thỉnh kinh, người lãnh đạo cho dù trên đường gặp bao khó khăn gian nguy những vẫn quyết tâm đi, các bạn có thể bỏ cuộc nhưng tôi vẫn sẽ tiếp tục đi. Đó mới là lãnh đạo. Vì vậy tôi nghĩ rằng doanh nghiệp nào cũng sẽ có một nhà lãnh đạo như Đường Tăng. Đừng nghĩ sức ảnh hưởng của anh ta không bằng Jack Ma, chỉ có điều chúng ta chưa nhận ra mà thôi.

Tôn Ngộ Không thần thông quảng đại nhưng hay phạm sai lầm, người này doanh nghiệp nào cũng có, đúng không nào? Công ty toàn là Tôn Ngộ Không thì không thể hoạt động được, nhưng không có Tôn Ngộ Không cũng không thể hoạt động được. Trư Bát Giới tham ăn tục uống nhưng rất hài hước, công ty rất cần những người như thế này. Nghe nói anh ta là người có tình có lý, là một người chồng lý tưởng.

Sa Hòa Thượng cần cù, thật thà và chăm chỉ nhất, anh ta nói: “Ông không cần phải nói với tôi về lý tưởng hay mục tiêu phấn đấu nào cả, tôi chỉ cần một ngày làm 8 tiếng, sáng đến làm việc, tối về với vợ”, người như thế này trong mỗi doanh nghiệp cũng không thiếu. Bốn người này trải qua 81 kiếp nạn và đến được Tây Thiên thỉnh chân kinh, đội ngũ này đâu đâu cũng thấy. Mỗi người có tính cách riêng, quan trọng người lãnh đạo làm thế nào để phát huy tinh thần đồng đội, hợp sức lại mới trở thành một đội ngũ mạnh.

Jack Ma cho rằng: “Làm người cần học tập Sa Hòa Thượng, làm lãnh đạo cần giống Đường Tăng, làm việc cần giống Tôn Ngộ Không, sống cần giống Trư Bát Giới. Alibaba từ chỗ chỉ có 18 người đến nay đã có hơn 10.000 nhân viên, chúng tôi càng ngày càng ung dung tự tại. Văn hóa tập thể của chúng tôi là gì? Chúng tôi đều là người bình thường, hợp sức lại để làm những điều phi thường.

Chúng tôi không cần người tài trí kiệt xuất, Alibaba cũng không chào đón người tài trí kiệt xuất. Nếu anh cho rằng anh tài trí hơn người, mời anh hãy rời khỏi đội ngũ chúng tôi, bởi vì tôi tin rằng nếu có ai nói “Tôi là người tài năng”, thì chắc chắn đây không phải là người tài năng. Một người có tài năng thực sự sẽ đặt mình ở vị trí rất thấp, gia nhập đội ngũ với tâm thái bình thường, như vậy mới làm nên sự nghiệp.”

Khi trả lời phỏng vấn trên chương trình “Đối thoại”, Jack Ma đã ca ngợi đội ngũ của mình hết lời: “Bản thân tôi nghĩ đội ngũ của mình rất giỏi. Rất khó để ai đó có thể phá tan đội ngũ của chúng tôi, bạn có thể hạ gục Jack Ma, có thể hạ gục một đội ngũ nhưng để dập tắt ý tưởng của chúng tôi là rất khó”.

Người dẫn chương trình: “Thực ra, bên cạnh ông đều là những người có chung lý tưởng. Tôi biết năm 1997 khi ông từ Hàng Châu đến Bắc Kinh đem theo 7 người. Sau này năm 1999 khi từ Bắc Kinh trở về Hàng Châu, 7 người này không những không thiếu đi một ai mà còn phát triển lên 17 người. Rốt cục điều gì đã giữ chân những người này lại, mà còn thu hút thêm nhiều người khác nữa?”

Jack Ma: “7 người này cho đến nay vẫn chưa rời khỏi Alibaba. Tôi nghĩ rằng quan hệ giữa chúng tôi là sự tin tưởng, bù đắp cho nhau. 7 người này rất ít khi tiếp xúc với truyền thông. Ngoại trừ duy nhất chỉ có Tôn Đồng Vũ, Tổng giám đốc của Taobao, những người khác điều rất kín tiếng. Tôi nghĩ rằng chúng tôi vừa vặn bổ sung lẫn nhau, tôi nói có nhiều một chút thì họ làm nhiều hơn một chút. Cứ như vậy chúng tôi đã hợp tác với nhau khá nhiều năm rồi”.

Người dẫn chương trình: “Có một số người đoán rằng có thể Jack Ma đã trả mức lương hậu hĩnh để níu chân những người này lại?”

Jack Ma: “Không thể nói là mức lương cao, làm sao có thể là mức lương cao được? Lúc đó tôi cho rằng có một sự việc khá cảm động, sau khi quyết định rời Bắc Kinh chúng tôi đã làm một chuyến đến Vạn Lý Trường Thành. Tình cảnh lúc đó cho đến hiện tại tôi vẫn thường nằm mơ thấy. Thời tiết lúc đó rất lạnh, sau khi leo lên Trường Thành thì có một người trong số chúng tôi đã khóc tu tu và nói: “Chúng ta sao vậy? Đã rất thành công ở Hàng Châu rồi, đến Bắc Kinh cũng thành công tại sao lại bỏ dở.” Sau đó 8 người chúng tôi đã đưa ra lời thề, chúng tôi không tin rằng khi trở về Hàng Châu lại không thể xây dựng một công ty lớn mạnh.

Vì vậy ở Trường Thành chúng tôi đã nói quyết tâm xây dựng một công ty tốt nhất thế giới do người Trung Quốc sáng lập, trong giai đoạn khó khăn nhất chúng tôi đều nhớ lại giây phút đó. Mỗi năm, tôi đều cùng 17 người này ăn với nhau một bữa, nhưng có lúc cũng không thể gặp nhau. Tất nhiên chúng tôi tranh luận cũng khá nhiều, phạm sai lầm cũng không ít, tuy nhiên chúng tôi tin tưởng lẫn nhau.

Một đội ngũ dù giỏi đến đâu cũng mãi mãi không thể hợp tác cùng nhau, thiên hạ không có bữa tiệc nào là không tàn, có người nhập cuộc cũng sẽ có người rời bỏ. Một doanh nghiệp muốn phát triển cần không ngừng đổi mới. Jack Ma có cách nhìn như vậy đối với sự ra đi của một ai đó trong đội ngũ của mình.

Người dẫn chương trình: “Năm đó không có tình trạng rời bỏ một đội ngũ như vậy, ngày nay thì sao? Hãy xem số liệu mà chúng tôi ghi trên tấm bảng này, một sự thật là 40% nhân viên kỳ cựu đã rời bỏ công ty cũ”.

Jack Ma: “Sự thực là có thể xảy ra việc ấy. Không rời bỏ công ty mới là điều kỳ lạ. Tôi từng nói rằng mùa đông năm ngoái chúng tôi đã phạm một sai lầm hết sức trầm trọng. Khi có tiền chúng tôi cũng giống như những người khác, cũng mời quản lý cấp cao, cũng mời người nước ngoài, mời cả Phó Giám đốc điều hành của top 500 doanh nghiệp hàng đầu thế giới đến làm việc.

Chúng tôi mời cả một đống người, bao gồm cả luật sư, tất cả đều là những người giỏi, nhưng khi làm đều sai cả. Chúng tôi không biết ai sai, nhưng nói tóm lại là chúng tôi đã phạm phải sai lầm. Trong thời khắc then chốt cần đưa ra quyết định, nếu không họ sẽ rời bỏ công ty. Đây là danh sách 100 người đầu tiên, cũng là sự đau khổ lớn nhất. Giống như động cơ của máy bay Boeing 747 lắp trên máy cày, không những không thể khiến máy cày có thể bay được mà còn làm máy cày vỡ tan. Nếu lúc đó không đưa ra quyết định này, có lẽ công ty đến nay chắc cũng sẽ không còn. Vì vậy chúng tôi mời đến rất nhiều quản lý cấp cao, 100 người đầu tiên mời đến đều là những người tài. Tuy nhiên đến ngày nay ở lại công ty cũng chỉ còn 30-40%. Thời điểm khó khăn nhất, năm 2002 và năm 2003 bắt đầu xây dựng đội ngũ bán hàng, sức ảnh hưởng của đội ngũ bán hàng của chúng tôi là khá lớn”.

Người dẫn chương trình: “Ông cho rằng nguyên nhân họ rời khỏi công ty là gì?”

Jack Ma: “Tôi nghĩ rằng có nhiều lý do: Thứ nhất, văn hóa doanh nghiệp của chúng tôi rất mạnh; Thứ hai, chúng tôi không giỏi như mọi người vẫn nghĩ. Bởi vì công ty cũng chỉ mới thành lập được 5 năm, đặc biệt là sau năm 2004 chúng tôi đặc biệt lo lắng về thế hệ trẻ gia nhập đội ngũ công ty chúng tôi, những con người tràn trề chủ nghĩa lý tưởng. Bạn có thể nói rất tốt, làm việc rất cẩn thận. Ngoài ra còn lý do khác nữa, tôi nghĩ rằng năng lực lãnh đạo của đội ngũ quản lý của chúng tôi có vấn đề rất lớn. Có thể họ giao tiếp với tôi rất tốt, nhưng khi trao đổi với các giám đốc trực tiếp, giám đốc điều hành thì lại có vấn đề.

Vấn đề này xuất phát từ tuổi đời còn trẻ của công ty. Hay nói cách khác trên đường chạy, trong đội ngũ chắc chắn sẽ có người rớt lại. Nếu bạn có thể kể với tôi một công ty nào đó hoạt động trong 5 năm, số lượng nhân viên lên tới 2,000 người, độ tuổi bình quân chỉ 26 tuổi, trải qua giai đoạn khởi sắc và suy thoái của Internet vẫn có thể vực dậy, phát triển trên 200 quốc gia, có hơn 7 triệu người dùng, mà không có một ai xin nghỉ việc, có đánh chết tôi cũng không tin. Công ty chúng tôi có một chiến thuật gọi là 271, trong số đó 20% là nhân viên xuất sắc, 7% là nhân viên bình thường và 10% là số nhân viên rời công ty mỗi năm”.

Người dẫn chương trình: “Ông nói như vậy, liệu trong lòng của nhân viên của ông họ sẽ khen ngợi ông nhiều hơn hay phê bình ông nhiều hơn?”.

Jack Ma: “Tôi không hy vọng chạy theo những lời khen ngợi của nhân viên đối với mình, tôi cũng không hy vọng nhân viên sẽ yêu quý, tôi chỉ hy vọng họ sẽ tôn trọng mình. Và khi nhắc về tôi họ sẽ tôn trọng và nói rằng chúng tôi có một CEO như vậy, chứ không phải nói tôi yêu ông ấy, như thế cũng không nghĩa lý gì”.

* Bài viết trích nội dung sách “Quản Trị Kinh Doanh Kiểu Jack Ma” của tác giả Triệu Vỹ.

Mộc Dương

Theo Nhịp Sống Kinh Tế